ارتباطات بین فردی شیعی: مطالعه موردی کتاب العشره وسائل الشیعه

چکیده: ارتباطات شیعیان، رابطه مستقیمی با احادیث روایت شده از معصومان؟عهم؟ پیرامون معاشرت دارد. معاشرت جایگاه ویژه ای در دین اسلام دارد و حتی سفارش خداوند به پیامبران خود هنگام رویارویی با دشمنان در اتخاذ لحن و آداب سخن و تأثیری که رعایت این تعالیم بر مخاطب دارد، اهمیت این مهم را در برخورد با مخاطبان روشن می سازد. معتقدیم کلام معصومان؟عهم؟ همانند کلام خداوند نیز دارای رمز و راز و تقدس خاصی است. در این بین کار بازشناسی معنای کلام مقدس و رازگونه دشوار بوده و با هر ابزاری روا نیست. «معناشناسی» نیز مجموعه ای پویا از ابزارها برای شناخت معناست. کاربرد این مجموعه ابزار برای متنی است که از معانی و لایه های زیادی تشکیل شده یا رمزآلود و مقدس باشد. در شرایط گوناگون، «معناشناسی» روشی مناسب با کشف معنا و متناسب با نوع آن متن را یافته تا با در نظر گرفتن آن لایه ها، دسترسی به معنای عمیق از هر کلام را میسر سازد. از این رو، به دلیل تناسب روش مذکور با احادیث، با «معناشناسی» به سراغ احادیث مقدس و رازگونه معصومان؟عهم؟ رفته ایم و سعی در کشف معانی لایه های نامشهود نموده ایم. این تحقیق به مانند مثلثی است که ضلعی از آن را نظریات ارتباطات میان فردی، ضلع دوم را مباحث و مکاتب معناشناسی و حوزه معنایی، و ضلع سوم و میدان تحقیق آن را صدها مورد حدیث از کتب اربعه شیعه گردآوری شده در کتاب العشره تشکیل می دهد. در این پژوهش به دنبال تعریف معاشرت با استفاده از ادبیات اسلامی و بومی به منظور ارائه تحلیل های دقیق تر برای سایر پژوهشگران، تعمیق مفهوم دینی معاشرت به عنوان سفارش کلیدی معصومین به شیعیان در منظومه تعالیم دینی، کشف برخی اصول و قواعد ارتباطات میان فردی و در نتیجه اقتباس اصول ارتباطات جمعی است بوده ایم. حاصل این تحقیق مفاهیم محوری ارتباطات میان فردی، طبقه بندی هنجاری از مفاهیم ارتباطات میان فردی و نقشه مفهومی ارتباطات میان فردی خواهد بود. واژگان کلیدی: ارتباطات میان فردی، معاشرت، کتاب العشره، احادیث، معناشناسی.